Jednym z częstych problemów, których doświadczają użytkownicy soczewek kontaktowych, są osady na ich powierzchni. Czym one dokładnie są, jakie mogą mieć skutki dla zdrowia oczu i jak skutecznie im zapobiegać? W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na te pytania.

Czym są osady na soczewkach kontaktowych?

Osad na soczewkach kontaktowych to różnego rodzaju substancje, które gromadzą się na ich powierzchni w trakcie noszenia. Mogą pochodzić zarówno z naturalnych wydzielin oczu, jak i z zanieczyszczeń środowiskowych. Problem ten dotyka przede wszystkim użytkowników soczewek wielokrotnego użytku, ale nie jest obcy również osobom korzystającym z soczewek jednodniowych. Objawiają się zazwyczaj w postaci białawego nalotu, tłustego filmu lub drobnych plamek na powierzchni soczewki. Te małe zanieczyszczenia mogą powodować dyskomfort, pogorszenie widzenia, a nawet prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak podrażnienia oczu czy infekcje.

Jakie są rodzaje osadów na soczewkach kontaktowych?

Osady na soczewkach kontaktowych mogą być wynikiem działania wielu różnych czynników, takich jak naturalne wydzieliny organizmu czy zanieczyszczenia środowiskowe. Aby lepiej zrozumieć problem, warto poznać główne rodzaje osadów:

1. Osady białkowe 

Jednym z najczęściej występujących problemów są osady białkowe na soczewkach kontaktowych. Powstają one na skutek osadzania się białek zawartych w filmie łzowym. Białka te, choć są naturalnym składnikiem łez, w kontakcie z soczewkami mogą się denaturować, tworząc widoczny biały nalot na soczewce kontaktowej. Mogą być trudne do usunięcia podczas zwykłego czyszczenia płynem. Ten rodzaj osadów jest szczególnie powszechny u osób, które noszą soczewki wielokrotnego użytku.

2. Osady lipidowe

Kolejnym typem osadów są osady lipidowe, które powstają w wyniku działania lipidów (tłuszczów) obecnych w filmie łzowym. Warstwa lipidowa łez odgrywa istotną rolę w ochronie powierzchni oka, zapobiegając nadmiernemu parowaniu łez i utrzymując odpowiednie nawilżenie. Jednak w przypadku noszenia soczewek kontaktowych lipidy mogą przenikać na ich powierzchnię, tworząc tłusty film. Osady lipidowe często powodują zamglenie widzenia. Użytkownik może odczuwać dyskomfort, a same osady są trudniejsze do usunięcia niż białkowe.

3. Osady mineralne

Rzadziej spotykane, ale wciąż problematyczne są osady mineralne, np. wapienne. Powstają one w wyniku kontaktu soczewek z twardą wodą, bogatą w minerały, takie jak wapń, magnez czy żelazo. Do takich sytuacji dochodzi najczęściej, gdy użytkownik płucze soczewki lub pojemniczki wodą z kranu zamiast specjalistycznym płynem. Osady wapienne są trudne do usunięcia i mogą trwale uszkodzić soczewki. Mogą również zwiększać ryzyko podrażnień i infekcji oczu, ponieważ minerały mogą działać jak “magnes” przyciągający bakterie.

4. Zanieczyszczenia środowiskowe

Środowisko, w którym przebywamy, również może wpływać na kondycję soczewek kontaktowych. Kurz, pył, pyłki roślin, dym papierosowy czy zanieczyszczenia chemiczne mogą osadzać się na powierzchni soczewek, szczególnie jeśli użytkownik spędza czas w miejscach o dużym zanieczyszczeniu powietrza. Soczewki mogą zwiększać dyskomfort, szczególnie pod koniec dnia noszenia.

5. Osady kosmetyczne

Osady mogą również wynikać z kontaktu soczewek z kosmetykami, takimi jak tusz do rzęs, eyeliner czy cienie do powiek. Cząsteczki kosmetyków mogą przypadkowo osadzać się na soczewkach podczas aplikacji makijażu lub w trakcie dnia. Ten problem jest szczególnie powszechny u osób, które noszą soczewki i mocny makijaż oczu.

Jak rozpoznać osady na soczewkach kontaktowych?

Osady na soczewkach kontaktowych mogą objawiać się w różny sposób, w zależności od ich rodzaju i ilości. Oto najczęstsze oznaki problemu:

- Zmętnienie soczewki.
- Biały nalot na soczewce kontaktowej.
- Dyskomfort i podrażnienia oczu.
- Zaczerwienienie oczu.
- Pogorszenie jakości widzenia.

Dlaczego osady na soczewkach kontaktowych są problemem?

Zanieczyszczenia na soczewkach kontaktowych to istotny problem, który może negatywnie wpływać na komfort użytkowania i zdrowie oczu. Często objawiają się zamglonym obrazem, uczuciem suchości, pieczeniem i podrażnieniem oczu. Mogą również zwiększać ryzyko infekcji, takich jak zapalenie spojówek czy rogówki, a także wywoływać reakcje alergiczne. Osady ograniczają przepływ tlenu do rogówki, a także przyspieszają degradację soczewek, skracając ich żywotność. Aby uniknąć tych problemów, istotna jest odpowiednia higiena, regularne czyszczenie soczewek i stosowanie się do zaleceń okulisty. 

Co zrobić, gdy na soczewce pojawi się biały nalot?

Jeśli zauważysz biały nalot na soczewce kontaktowej, tłusty film lub inne osady, nie ignoruj problemu. Oto, jak należy postępować krok po kroku:

1. Natychmiast zdejmij soczewkę i przyjrzyj się soczewkom w dobrym świetle.
2. Umyj ręce i oczyść soczewki specjalnym płynem pielęgnacyjnym.
3. Sprawdź, czy nie przekroczyłeś zalecanego czasu użytkowania soczewek. Dowiedz się, ile można nosić soczewki.
4. Jeśli osady nie znikną, zastosuj enzymatyczne tabletki czyszczące.
5. W przypadku nawracających problemów skonsultuj się z okulistą - może być konieczna zmiana typu soczewek lub płynu pielęgnacyjnego.

Jak zapobiegać powstawaniu osadów na soczewkach kontaktowych?

Powstawanie osadów na soczewkach kontaktowych może być uciążliwym problemem, ale istnieje wiele skutecznych sposobów, aby temu zapobiegać. Poniżej znajdziesz szczegółowe wskazówki:

Codzienne czyszczenie soczewek

Regularne czyszczenie soczewek kontaktowych to podstawa ich prawidłowego użytkowania. W tym celu używaj specjalistycznych wielofunkcyjnych płynów do soczewek, które jednocześnie usuwają osady białkowe i lipidowe oraz dezynfekują ich powierzchnię. 

Jak czyścić soczewki:

- Przed każdym dotknięciem soczewek umyj i osusz ręce.
- Nałóż kilka kropel płynu pielęgnacyjnego na soczewkę i delikatnie pocieraj jej powierzchnię opuszkami palców przez co najmniej 20 sekund.
- Dokładnie opłucz soczewkę świeżym płynem.
- Umieść soczewki w pojemniczku z płynem i pozostaw na noc lub przynajmniej na kilka godzin.

Regularna wymiana soczewek i pojemniczków

Nie noś dłużej soczewek kontaktowych, niż zaleca producent. Nawet jeśli wydają się w dobrym stanie, gromadzą się na nich osady, które mogą być niewidoczne gołym okiem. Pojemniczki na soczewki również wymagają regularnej wymiany, ponieważ są idealnym środowiskiem dla rozwoju bakterii. Wymieniaj je co 1-3 miesiące i pamiętaj, aby codziennie wylewać z nich zużyty płyn i przepłukiwać je świeżym płynem do soczewek.

Unikanie kontaktu z wodą

Nigdy nie płucz soczewek wodą z kranu, ponieważ może ona zawierać minerały i mikroorganizmy, które prowadzą do powstawania osadów lub infekcji. Do pielęgnacji zawsze używaj specjalistycznych płynów. Jeśli Twoje soczewki kontaktowe miały kontakt z wodą, zdezynfekuj je dokładnie lub rozważ ich wymianę.

Dbaj o odpowiednie nawilżenie oczu

Suchość oczu sprzyja powstawaniu osadów na soczewkach kontaktowych, dlatego warto dbać o odpowiednie nawilżenie. Stosuj nawilżające krople do oczu przeznaczone dla użytkowników soczewek kontaktowych. Unikaj również długotrwałego przebywania w klimatyzowanych pomieszczeniach, które mogą wysuszać oczy.

Regularne wizyty u okulisty

Specjalista pomoże Ci dobrać odpowiednie soczewki i płyny pielęgnacyjne, a także zbada wzrok i oczy. W przypadku problemów takich jak osad białkowy na soczewkach czy inne zanieczyszczenia, tylko specjalista może zdiagnozować przyczynę i zaproponować odpowiednie rozwiązanie.

Bibliografia:
https://www.bezokularow.pl/poradnik/czym-sa-osady-na-soczewkach-i-czy-sa-szkodliwe
D. Junior, How to remove protein deposits from your contact lenses, 2021.
T. Suliński, Soczewki silikonowo-hydrożelowe i lipidy–przyjaciele czy wrogowie?, Optyka, 2021.
P. Figura, Powierzchnia soczewek kontaktowych a bezpieczeństwo i komfort użytkowania, OphthaTherapy, 2015.