Leniwe oko to choroba, która rozwija się u dzieci, najczęściej zauważalna jest już u niemowląt. Szacuje się, że dotyka około 6. na 100 dzieci poniżej 6. roku życia. Aby ją leczyć, należy ją jak najszybciej rozpoznać - bowiem leniwe oko u dorosłych można wyleczyć już jedynie operacyjnie. Sprawdź, czym jest leniwe oko i jakie są jego objawy. Dowiedz się więcej!

Czym jest leniwe oko?

Leniwe oko to choroba nazywana inaczej uciekającym okiem lub amblyopią. Schorzenie to zazwyczaj rozwija się już w wieku niemowlęcym i wtedy też może zostać zauważone przez rodziców. Czasami zdarza się, że amblyopia występuje u starszych, kilkuletnich dzieci lub nawet u dorosłych osób. To zaburzenie neurologiczne objawia się znacznym osłabieniem lub utratą zdolności widzenia w jednym z oczu, a polega na tym, że mózg nie potrafi właściwie odbierać obrazów płynących do niego z leniwego oka. Aby sobie z tym poradzić, z czasem zaczyna ignorować jego sygnały - i zostaje ono wykluczone z procesu widzenia po to, aby mózg odbierał obrazy tylko ze zdrowego oka. 

Leniwe oko - dlaczego występuje?

Amblyopia występuje jako następstwo nie korygowanej wady wzroku lub nieprawidłowego rozwoju współpracy między okiem a mózgiem. 

Przyczyny leniwego oka

1. Pierwszą z głównych przyczyn leniwego oka jest wada refrakcji występująca tylko w jednym oku lub większa od tej występującej w drugim - różnowzroczność. Może być to krótkowzroczność, nadwzroczność lub astygmatyzm. Taka dysproporcja sprawia, że jedno z oczu staje się dominujące, a mózg rzadziej odbiera sygnał z drugiego. Z czasem informacje z oka obciążonego wadą mogą zostać, jak już wspominaliśmy, ignorowane. 

2. Inną, równie często występującą przyczyną amblyopii jest zez, czyli nieprawidłowe ustawienie gałek ocznych. Gdy obraz pojawiający się na siatkówkach gałek ocznych jest nieco inny, mózg nie potrafi połączyć dwóch różnych od siebie obrazów w jedną całość: wybiera więc wtedy ten, który jest silniejszy i wyraźniejszy. 

3. Zdarza się, że leniwe oko rozwija się w wyniku zaburzeń lub blizn rogówki. Może wystąpić, gdy obrazy docierające z obu oczu różnią się od siebie, na przykład z powodu opadającej powieki lub nieprawidłowości w ciele szklistym.

Jak rozpoznać leniwe oko?

Gdy jedno oko zostanie zignorowane przez mózg lub jest znacznie osłabione, mogą pojawić się charakterystyczne, dające się zaobserwować objawy. Obserwacja jest szczególnie ważna w przypadku rodziców małych dzieci, ponieważ wczesne wykrycie problemu pozwala na skuteczniejsze leczenie i zapobieganie trwałym problemom ze wzrokiem. Małe dzieci nie zawsze mogą się poskarżyć na problemy z widzeniem - czasami, gdy choroba zaczyna się rozwijać, dzieci nie są w stanie zakomunikować problemu, ponieważ są zbyt małe lub nawet nie wiedzą, że występują u nich jakieś nieprawidłowości. Właśnie dlatego rola ta leży w rękach rodziców. Do objawów leniwego oka, jakie można zaobserwować zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, należy:

- podwójne widzenie,
- problemy ze skupieniem wzroku jednym z oczu,
- problemy z koordynacją pracy oczu,
- uciekanie na bok jednego z oczu, zez,
- osłabiona ruchomość gałek ocznych,
- zaburzenia w widzeniu głębi.

Można zaobserwować również przekrzywianie głowy w celu lepszego ujrzenia czegoś, a także bóle oka i głowy. 

Leczenie leniwego oka

Gdy zaobserwujesz u siebie lub swojego dziecka objawy leniwego oka, powinieneś jak najszybciej udać się do okulisty. Lekarz przeprowadzi odpowiednie badania i postawi diagnozę, a także wskaże drogę odpowiedniego leczenia.

Leniwe oko u dzieci

To, jak będzie wyglądać leczenie leniwego oka u dzieci w dużym stopniu zależy od wieku dziecka i stopnia zaawansowania choroby. Im wcześniej wada zostanie wykryta, tym lepiej, ponieważ z wiekiem elastyczność mózgu ulega osłabieniu, co sprawia, że leczenie po 8. roku życia przynosi znacznie słabsze efekty.

Walka z uciekającym okiem u dzieci zazwyczaj polega na zakrywaniu lub osłabianiu pracy zdrowego oka po to, by zmusić słabsze oko do pracy, a mózg do odbierania jego sygnałów. Wykonuje się to poprzez zakładanie dziecku opaski na oko lub poprzez zakrapianie zdrowego oka atropiną (to bezpieczna substancja, którą okuliści stosują w trakcie badania ostrości wzroku). Zanim jednak lekarz zastosuje te metody, zadba o wdrożenie prawidłowej korekcji wady refrakcji, o ile taka występuje. Leczenie leniwego oka to długi proces - może trwać nawet do dwóch lat. Jeśli terapia nie przynosi efektów, lekarz może rozważyć operację. 

Leniwe oko u dorosłych

Operacja jest za to niezbędna zazwyczaj u osób dorosłych z leniwym okiem. W przypadku osób dorosłych, leniwe oko zazwyczaj występuje, jeśli nie zostało zdiagnozowane i wyleczone w dzieciństwie. Wtedy zazwyczaj konieczna jest operacja, która skoryguje mięśnie oczu: chirurg odpowiednio dostosuje ich ustawienie i długość. U dorosłych metody leczenia leniwego oka, które są skuteczne u dzieci, zazwyczaj mijają się z celem, ponieważ mózg nie jest już w stanie prawidłowo przetwarzać sygnałów z osłabionego oka.

Objawy leniwego oka? Działaj!

Leniwe oko występuje stosunkowo często, bo u średnio od 2 do 6% maluchów. Jeśli tylko zauważysz jego objawy u swojej pociechy, nie wahaj się udać na konsultację do okulisty, nawet profilaktycznie. Im wcześniejsze wykrycie choroby, tym większe szanse na jej całkowite wyleczenie, nie zapominaj o tym.

Bibliografia:

https://betamed.pl/poradniki/leniwe-oko-choroba-wieku-dzieciecego/
https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/neurookulistykaizez/74889,niedowidzenie
https://www.wokularach.pl/blog/leniwe-oko-przyczyny-i-cwiczenia