Opadająca powieka, znana również jako ptoza, to problem, który może dotyczyć osób w każdym wieku. Zjawisko to może być nie tylko kwestią estetyczną, ale również zdrowotną, wpływającą na jakość życia i funkcjonowanie wzrokowe. W tym artykule omówimy czym jest ptoza, jakie są jej główne przyczyny oraz jak można ją leczyć.

Co to jest ptoza?

Ptoza to opadanie górnej powieki, które może być jednostronne lub obustronne. Ma różne nasilenie - od delikatnego opadania, które jest głównie defektem kosmetycznym, po całkowite przysłonięcie źrenicy. W niektórych przypadkach ptoza może wpływać na zdolność widzenia.  U osób bez ptozy, brzeg rzęsowy powieki górnej znajduje się około 1,5 mm poniżej najwyższego punktu rąbka rogówki. W przypadku ptozy powieka może znajdować się znacznie niżej, przysłaniając przynajmniej 2 mm tęczówki oka.

Jak wygląda opadająca powieka?

Opadająca powieka jest łatwo zauważalna. Może to być lekkie obniżenie powieki, które powoduje asymetrię twarzy lub bardziej zaawansowane opadanie, które całkowicie zasłania źrenicę, utrudniając widzenie. Często towarzyszą jej inne objawy, takie jak zwężenie pola widzenia, bóle głowy i szyi, a także trudności w czytaniu​.

Przyczyny opadającej powieki

Wrodzone przyczyny

Opadająca powieka u dziecka najczęściej ma charakter wrodzony. Jest to związane z niedorozwojem mięśni odpowiedzialnych za unoszenie powieki górnej. Objawy pojawiają się już od urodzenia i mogą dotyczyć jednego lub obu oczu. Wrodzona ptoza może prowadzić do problemów ze wzrokiem, takich jak zez czy "leniwe oko".

Nabyte przyczyny

Ptoza nabyta może pojawić się w dowolnym momencie życia z powodu różnych czynników:

- Starzenie się - z wiekiem mięśnie i struktury podnoszące powiekę mogą osłabiać się i zanikać.
- Choroby neurologiczne - schorzenia takie jak miastenia, zespół Hornera czy porażenie nerwu okoruchowego mogą prowadzić do opadania powieki​.
- Urazy - mechaniczne lub chirurgiczne uszkodzenia powieki czy mięśni wokół oka, a także blizny pooperacyjne, mogą powodować ptozę​.
- Infekcje i nowotwory - niektóre infekcje oraz nowotwory, zwłaszcza w okolicach głowy i szyi, mogą przyczynić się do rozwoju ptozy​.
 

Diagnoza ptozy

Diagnostyka opadającej powieki zazwyczaj zaczyna się od wizyty u okulisty, który przeprowadza szczegółowe badanie wzroku i ocenia ruchomość powieki. Podczas badania okulista ocenia wygląd i funkcjonowanie powieki, a także wykonuje pomiar szpary powiekowej, czyli przestrzeni między górną a dolną powieką. Standardowo szerokość szpary powiekowej wynosi około 9-10 mm. Jeśli powieka przysłania co najmniej 2 mm tęczówki, diagnozowana jest ptoza. W niektórych przypadkach konieczne są dodatkowe badania neurologiczne, aby wykluczyć poważniejsze schorzenia​​. Sprawdź, badanie pola widzenia - na czym polega.

Leczenie opadającej powieki

Zabieg chirurgiczny

Najczęstszą metodą leczenia ptozy jest operacja, znana jako blefaroplastyka. Procedura ta polega na usunięciu nadmiaru skóry oraz tkanki tłuszczowej z powieki. Chirurg dokonuje nacięć w naturalnych załamaniach powiek, dzięki czemu blizny są minimalnie widoczne. Oprócz usunięcia nadmiaru skóry, chirurg wzmacnia mięśnie podtrzymujące powiekę, aby poprawić ich funkcjonowanie i zapobiec ponownemu opadaniu. Zabieg blefaroplastyki przeprowadza się zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym. Operacja trwa od 60 do 90 minut, w zależności od stopnia skomplikowania i zakresu działań. W przypadku bardziej zaawansowanych przypadków ptozy, może być konieczne dodatkowe podwieszenie powieki na mięśniu czołowym.

Ćwiczenia na opadające powieki

Chociaż ćwiczenia i domowe sposoby mogą przynieść pewne korzyści, ich efektywność jest zazwyczaj ograniczona do łagodnych przypadków opadania powieki. Ćwiczenia na powieki mogą pomóc wzmocnić mięśnie wokół oczu i poprawić ich napięcie. Regularne wykonywanie ćwiczeń, takich jak szerokie otwieranie oczu bez marszczenia czoła czy naprzemienne zaciskanie i otwieranie powiek, może przynieść pozytywne rezultaty. Ważne jest, aby ćwiczenia te były wykonywane systematycznie i z dbałością o technikę. Dodatkowo, warto wdrożyć do swojej rutyny delikatny masaż powiek, który poprawia krążenie krwi i może wzmocnić mięśnie powiek. Odkryj ćwiczenia oczu na poprawę wzroku.

Kiedy konieczna jest operacja na opadające powieki?

Operacja jest najczęściej zalecana w przypadkach, gdy ptoza znacząco ogranicza pole widzenia lub negatywnie wpływa na jakość życia pacjenta. Powieka opadająca na tyle, że zakrywa oś widzenia. Szczególnie u dzieci, może prowadzić do trwałego niedowidzenia, które można skorygować jedynie chirurgicznie. Ponadto, osoby z ptozą mogą nieświadomie unosić głowę, aby lepiej widzieć, a to może prowadzić do przewlekłych bólów szyi i karku​. W niektórych sytuacjach ptoza ma charakter jedynie kosmetyczny i nie wpływa na funkcje wzrokowe. W takich przypadkach pacjenci mogą zdecydować się na operację z powodów estetycznych, ale nie jest to konieczność medyczna.

Opadająca powieka u dzieci

Opadająca powieka może dotyczyć także dzieci, choć jest częściej spotykana u dorosłych. U dzieci ptoza zazwyczaj ma charakter wrodzony i wynika z niedorozwoju mięśni odpowiedzialnych za unoszenie powieki górnej. Ptoza u dzieci może prowadzić do poważnych problemów ze wzrokiem, takich jak niedowidzenie. Dlatego ważne jest, aby zdiagnozować i leczyć ten stan jak najwcześniej. W przypadku dzieci leczenie chirurgiczne jest najczęściej stosowaną metodą​.

Opadająca powieka a nowotwór

Ptoza może być objawem wielu różnych schorzeń, w tym także nowotworów. Nowotwory mogą powodować ptozę na kilka sposobów. Przede wszystkim, guzy rozwijające się w okolicy oczodołu mogą wywierać nacisk na nerwy odpowiedzialne za uniesienie powieki, prowadząc do jej opadania. Niektóre rodzaje nowotworów, takie jak guzy mózgu, mogą również wpływać na nerwy okoruchowe, które kontrolują ruchy powiek. Uszkodzenie tych nerwów przez guz może skutkować opadnięciem powieki. Choć jest to rzadsza przyczyna, nie można jej bagatelizować, szczególnie jeśli opadaniu powieki towarzyszą inne niepokojące symptomy, takie jak nagłe pogorszenie widzenia lub ból oka. W takich przypadkach konieczna jest szybka diagnostyka i leczenie​.
 

Opadająca powieka a NFZ

W przypadku, gdy ptoza powoduje znaczne ograniczenie pola widzenia, może być leczona chirurgicznie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Zabieg ten jest jednak refundowany tylko wtedy, gdy spełnione są określone kryteria medyczne. W celu zakwalifikowania się do operacji na NFZ, konieczne jest skierowanie od specjalisty, takiego jak okulista. Lekarz przeprowadzi szczegółową ocenę stanu zdrowia pacjenta, w tym badania wzroku i przeanalizuje wpływ opadania powieki na widzenie. Istotnym kryterium jest stwierdzenie, że opadająca powieka znacząco ogranicza pole widzenia lub powoduje inne problemy zdrowotne, takie jak przewlekłe zapalenie spojówek. Chociaż możliwość przeprowadzenia operacji w ramach NFZ jest dużym wsparciem dla pacjentów, należy również pamiętać, że proces kwalifikacji może być długotrwały, a terminy oczekiwania na zabieg – dość odległe. 

Bibliografia:
https://www.bezokularow.pl/poradnik/opadajaca-powieka-ptoza-co-to-jest
https://www.healthline.com/health/eyelid-drooping
https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-ptosis