Zeaksantyna to substancja, która odgrywa istotną rolę we właściwym funkcjonowaniu narządu wzroku. Zeaksantyna jest również pigmentem, który odpowiada za żółty i pomarańczowy kolor niektórych warzyw czy owoców. Co zatem ten barwnik ma wspólnego ze zdrowiem oczu? Jak na nie wpływa? Czym dokładnie jest zeaksantyna? Sprawdź i dowiedz się więcej!

Co to zeaksantyna?

Zeaksantyna jest organicznym związkiem chemicznym, który należy do grupy ksantofili. To naturalny karotenoid występujący w roślinach, gdzie odpowiada za barwienie wspomnianych już owoców, warzyw, a także kwiatów. 

Zeaksantyna jest również jednym z trzech najważniejszych pigmentów występujących w plamce żółtej ludzkiego oka, stąd nazywana jest karotenoidem plamkowym. Sama plamka żółta to bardzo mały, ale bardzo ważny dla oka punkt, który znajduje się na siatkówce. To dzięki niej prawidłowo widzimy kolory, a także wszystko dookoła jest dla nas wyraźne. W trakcie procesu widzenia siatkówka narażana jest na wiele szkodliwych czynników zewnętrznych, np. na światło ultrafioletowe. Może ono nasilać stres oksydacyjny, co w konsekwencji prowadzi do uszkodzeń tkanek. 

Właściwości zeaksantyny

Zeaksantyna, jako że jest silnym antyoksydantem, chroni oko przed tymże stresem, ponieważ:

- ma zdolność wychwytywania i neutralizowania wolnych rodników,
- poprawia kondycję oczu.

Dodatkowo, zeaksantyna, dzięki swojemu żółtemu kolorowi ma zdolność do pochłaniania szkodliwych promieni wysokoenergetycznego światła niebieskiego. Może osłabić je nawet o 90%! Tym samym substancja ta poprzez pochłanianie nadmiaru UV stanowi swoistą barierę dla negatywnego światła UV.  

Zeaksantyna kontra smartfony

Warto wiedzieć, że zeaksantyna nie chroni jedynie przed światłem słonecznym - ale również przed światłem niebieskim! W dzisiejszych czasach, gdy cyfryzacja jest na bardzo wysokim poziomie, a smartfony i komputery są nieodłączną częścią życia niejednej osoby, oczy są znacznie bardziej narażone na CVS (syndrom widzenia komputerowego), na zmęczenie i na zespół suchego oka. Zeaksantyna na co dzień dzielnie walczy z wpływem tego światła – przechwytuje część jego energii, zmniejszając ryzyko uszkodzenia komórek siatkówki. Dzięki zdolności do filtrowania również tego rodzaju światła, zeaksantyna ogranicza jego negatywny wpływ, wspierając ochronę wzroku na dłuższą metę. Warto jednak pamiętać, że substancja ta sama sobie nie poradzi - a szczególnie wtedy, gdy korzystamy z urządzeń elektronicznych na co dzień. Warto wspomóc ją o okulary z filtrem BLUE lub specjalne soczewki. Produkty tego typu znajdziesz u wielu optyków internetowych, np. w sklepie wOkularach.pl lub w bezokularow.pl.

Zeaksantyna a choroby oczu

Poza ochroną oczu przed negatywnym działaniem promieni, zeaksantyna zapewnia również dobry poziom ochrony przed chorobami. 

1. Według badań, osoby, w których organizmie występuje wysoki poziom zeaksantyny i luteiny są mniej narażone na ryzyko rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej (AMD). Na AMD są szczególnie narażone osoby starsze, ponieważ wraz z wiekiem następuje degeneracja komórek siatkówki. 
2. Zeaksantyna odgrywa również istotną rolę w ochronie przed zaćmą - chorobą, która polega na stopniowym zmętnieniu rogówki. Chorobie, która zazwyczaj spowodowana jest wiekiem i stresem oksydacyjnym - a zeaksantyna ten stres zmniejsza. Poznaj różnicę między jaskrą a zaćmą.
3. Zeaksantyna to również lepsze widzenie! Dzięki wspieraniu funkcji siatkówki, zeaksantyna poprawia widzenie szczegółów, jak również przystosowywanie się wzroku do zmian oświetlenia. 

W czym znajduje się zeaksantyna?

Zeaksantyna, podobnie jak luteina, nie jest substancją, którą nasz organizm jest w stanie samodzielnie wytworzyć. Należy ją zatem suplementować lub spożywać w jedzeniu. Zeaksantynę znajdziesz tylko w produktach roślinnych. Sięgaj zatem po:

- brokuły,

- brukselkę,

- cukinię ze skórą,

- kukurydzę,

- zielony groszek,

- czerwoną paprykę,

- pomarańczową paprykę,

- jarmuż,

- rukolę,

- arbuzy,

- papaje,

- awokado,

- kiwi,

- maliny,

- nektarynki,

- jeżyny,

- agrest,

- czarne porzeczki.

Aby zeaksantyna dobrze się wchłaniała, warto spożywać ją wraz z tłuszczami. Warto również pamiętać, że jej działanie jest najsilniejsze w połączeniu z luteiną. Razem wykazują większą skuteczność niż każda z tych substancji osobno. Tą reakcję określa się jako synergizm hiperaddycyjny. Warto zatem wiedzieć o tym, że luteina znajduje się w:

- szczypiorku,

- natce pietruszki,

- szpinaku,

- jarmużu,

- żółtku jaja,

- brokułach.

Zeaksantyna i luteina - witaminy na oczy

Jeśli zależy Ci na utrzymaniu zdrowego wzroku i prawidłowego funkcjonowania narządu widzenia, poza zeaksantyną i luteiną warto zadbać o odpowiednią podaż kluczowych witamin. Witamina E działa jako silny antyoksydant, chroniąc komórki oka przed stresem oksydacyjnym. Witamina C wspiera naczynia krwionośne siatkówki i może spowalniać procesy degeneracyjne. Witamina D odgrywa rolę w regulacji stanów zapalnych i może wspomagać ochronę przed zespołem suchego oka. Z kolei witaminy z grupy B, zwłaszcza B2 i B12, pomagają w utrzymaniu prawidłowych funkcji nerwu wzrokowego oraz zmniejszają ryzyko wystąpienia zmęczenia oczu.

Bibliografia:

https://www.bezokularow.pl/poradnik/zeaksantyna-czym-jest-na-co-pomaga
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zeaksantyna
https://www.wokularach.pl/blog/zeaksantyna-na-co-pomaga-jak-dziala