Zastanawiasz się, czym jest tablica Snellena i jak z niej korzystać? W tym poradniku wyjaśniamy wszystko, co musisz wiedzieć o tym podstawowym narzędziu do badania wzroku. Dowiedz się, jak przebiega badanie i jakie są najważniejsze zasady prawidłowego przeprowadzenia testu ostrości wzroku.

Co to jest tablica Snellena?

Tablica Snellena to narzędzie zaprojektowane przez holenderskiego okulistę Hermanna Snellena w 1862 roku. Narzędzie to jest niezwykle proste w swojej konstrukcji, a jednocześnie skuteczne w wykrywaniu problemów ze wzrokiem. Dzięki temu szybko zyskało popularność na całym świecie i stało się standardowym elementem wyposażenia gabinetów okulistycznych. Tablica składa się z liter, cyfr lub symboli (nazywanych optotypami). Znaki te rozmieszczone są w rzędach, w których ich wielkość stopniowo maleje od góry do dołu. Podstawową funkcją tablicy Snellena jest ocena ostrości wzroku. Test przeprowadzany z użyciem tego narzędzia pozwala lekarzowi stwierdzić, czy pacjent widzi prawidłowo.

Do czego służy tablica Snellena?

Głównym celem tablicy Snellena jest sprawdzanie ostrości wzroku, czyli zdolności oka do wyraźnego widzenia obiektów na różnych odległościach. To badanie jest szybkie, proste i pozwala na wykrycie problemów takich jak krótkowzroczność czy dalekowzroczność.

Tablica Snellena wykorzystywana jest w wielu sytuacjach, w tym:

• w gabinetach okulistycznych i optometrycznych,
• w badaniach przesiewowych u dzieci w szkołach,
• podczas badań lekarskich dla kierowców,
• w badaniach okresowych w pracy,
• w badaniach przesiewowych w wojsku i służbach mundurowych.

Jak wygląda tablica Snellena?

Wielkość liter na tablicy Snellena nie jest przypadkowa. Górne rzędy zawierają największe litery lub symbole, które są czytelne nawet dla osób z poważnymi wadami wzroku. W miarę przesuwania się w dół tablicy litery stają się coraz mniejsze. Każdy rząd ma określony rozmiar liter, który odpowiada zdolności widzenia z konkretnej odległości. Na przykład największe litery widoczne są z odległości 60 metrów, a najmniejsze zaledwie z 6 metrów. Standardowa tablica Snellena używana w gabinetach okulistycznych ma zazwyczaj format zbliżony do A3 lub A4. Jej wymiary mogą się różnić w zależności od przeznaczenia. Najważniejsze jest zachowanie proporcji między wielkością liter a odległością, z jakiej badanie jest wykonywane.

Rodzaje tablic Snellena

Tablice Snellena występują w różnych wersjach, dostosowanych do potrzeb i wieku pacjentów oraz rodzaju badania, które ma zostać przeprowadzone. 

Tablica Snellena do dali

Najczęściej spotykana wersja tablicy Snellena to tablica przeznaczona do badania wzroku na większe odległości. Tego rodzaju tablice służą do oceny ostrości widzenia w diagnostyce wad refrakcji, takich jak krótkowzroczność (utrudnione widzenie obiektów znajdujących się daleko) oraz dalekowzroczność (problemy z widzeniem obiektów znajdujących się blisko).

Tablica Snellena do bliży

Tablica Snellena do bliży to specjalnie zaprojektowana wersja, której zadaniem jest badanie ostrości wzroku na małe odległości, czyli w przypadku patrzenia na obiekty znajdujące się blisko oczu. Tego rodzaju tablice są szczególnie przydatne w diagnozowaniu starczowzroczności, czyli naturalnego pogorszenia zdolności widzenia z bliska, które występuje zazwyczaj u osób po 40. roku życia. 

Tablica Snellena dla dzieci

Badanie wzroku u dzieci wymaga specjalnego podejścia, ponieważ małe dzieci często nie znają jeszcze liter lub cyfr. Z tego powodu opracowano wersje tablic dostosowane specjalnie do potrzeb najmłodszych pacjentów. Zamiast liter czy cyfr, na tablicach dla dzieci znajdują się proste obrazki lub symbole (np. serca, domki, zwierzątka), które są łatwe do rozpoznania i nazwania przez najmłodszych.

Jak korzystać z tablicy Snellena?

Osoba badana powinna stanąć w pewnej odległości od tablicy Snellena. Jeśli jest to badanie względem widzenia dali, ta odległość zazwyczaj wynosi 6 metrów. Jest ona stosowana w większości badań, ponieważ eliminuje wpływ akomodacji oka (zdolności dostosowywania się soczewki do patrzenia na różne odległości). Pacjent zasłania prawe oko, a następnie odczytuje cyfry, litery lub symbole z tablicy tylko lewym okiem. Po zakończeniu odczytu, następuje zmiana oka - lewe oko jest zakryte, a prawe odczytuje znaki. 

Jeżeli okulista chce przeprowadzić badanie widzenia bliży, to odległość osoby badanej od tablicy będzie wynosić między 25 a 40 cm. Badanie sprawdza jak widzimy z bliska.

Tablica Snellena - jak czytać wyniki?

Każdy rząd liter ma przypisaną wartość, która określa ostrość wzroku badanego. Wynik podawany jest jako stosunek odległości, z jakiej pacjent odczytuje litery, do odległości, z jakiej powinny one być widoczne dla osoby z prawidłowym wzrokiem. Na przykład wynik 6/6 oznacza idealną ostrość wzroku, natomiast wynik 6/12 wskazuje, że pacjent widzi z 6 metrów to, co osoba z prawidłowym wzrokiem widzi z 12 metrów.

Tablica Snellena online - czy działa?

W Internecie można znaleźć tablice Snellena w formacie PDF, które można pobrać i wydrukować. To wygodna opcja, jeśli chcesz sprawdzić swój wzrok w warunkach domowych lub przygotować się do wizyty u okulisty. Zawsze przed wydrukowaniem upewnij się, że pobierany plik jest w odpowiedniej skali. Pamiętaj również, że taka tablica Snellena online może mieć ograniczoną precyzję i nigdy nie zastąpi profesjonalnego badania u specjalisty. 

Czy trzeba przygotować się do badania tablicą Snellena?

Badanie wzroku za pomocą tablicy Snellena nie wymaga specjalnego przygotowania. Wystarczy, aby pacjent przyszedł wypoczęty, ponieważ zmęczenie oczu może wpłynąć na wyniki testu. Warto również poinformować okulistę o wszelkich problemach z widzeniem, takich jak zamazany obraz, bóle głowy czy trudności w czytaniu z bliska lub daleka. Dzięki temu badanie będzie bardziej precyzyjne, a lekarz będzie mógł trafniej ocenić stan zdrowia oczu. Przeczytaj również, jak poprawić wzrok - ćwiczenia oczu.

Bibliografia:
https://www.bezokularow.pl/poradnik/tablice-snellena-czym-sa-i-czym-sie-charakteryzuja
A. Pogrzebielski, Badanie ostrości wzroku do dali, 2015.
D. Azzam, Y. Ronquillo, Snellen Chart, 2023.