Widzenie stereoskopowe to coś, czego na co dzień prawdopodobnie nie zauważasz, a ma ogromny wpływ na Twoją zdolność do postrzegania świata. To właśnie dzięki tej zdolności potrafisz oceniać odległości i poruszać się pewnie w trójwymiarowym świecie. W tym artykule dowiesz się, co to jest widzenie stereoskopowe, jak działa i dlaczego jego sprawność jest tak istotna w wielu dziedzinach życia.

Czym jest widzenie stereoskopowe?

Widzenie stereoskopowe to zdolność mózgu do tworzenia trójwymiarowego obrazu świata na podstawie dwóch nieco różnych obrazów, które docierają z każdego oka. Twoje oczy są oddalone od siebie o kilka centymetrów, przez co każde z nich widzi świat pod nieco innym kątem. Mózg odbiera te dwa obrazy i automatycznie je porównuje, łącząc je w jeden wspólny obraz 3D. To właśnie ta umiejętność pozwala nam ocenić, które przedmioty znajdują się bliżej, a które dalej, bez konieczności poruszania się. Bez widzenia stereoskopowego świat byłby płaski, jak obrazek na ekranie telewizora czy komputera.

Widzenie stereoskopowe - co to daje na co dzień?

Nie musisz być pilotem myśliwca ani chirurgiem, żeby korzystać z widzenia stereoskopowego.  W rzeczywistości korzystasz z niego niemal bez przerwy, często nawet nie zdając sobie z tego sprawy. Zobacz kilka przykładów, w których jego rola jest absolutnie nie do przecenienia:

- Prowadzenie pojazdu (zwłaszcza przy parkowaniu czy wyprzedzaniu).

- Sporty wymagające koordynacji ruchowej.

- Codzienne czynności, jak chwytanie przedmiotów, czy nalewanie płynów.

- Praca wymagająca precyzji, takich jak spawacz, stomatolog, jubiler, operator maszyn, czy chirurg.

Widzenie stereoskopowe - testy i jak je sprawdzić

Jeśli podejrzewasz, że Twoje widzenie przestrzenne może nie działać prawidłowo, masz do dyspozycji kilka sposobów, aby to sprawdzić.

Test motyla - standard w badaniu widzenia przestrzennego

Jednym z najczęściej stosowanych w gabinetach testów jest widzenie stereoskopowe test motyla (Butterfly Stereotest). Badany zakłada specjalne okulary z filtrami polaryzacyjnymi i patrzy na zestaw obrazków przedstawiających motyla oraz figury geometryczne. Niektóre elementy na obrazkach są nadrukowane w taki sposób, że wyglądają na wypukłe, jeśli oczy prawidłowo współpracują. Test ten nie tylko pozwala stwierdzić, czy występuje stereoskopia, ale też może określić stopień dokładności, z jaką mózg interpretuje różnice między obrazami z obu oczu.

Widzenie stereoskopowe test online 

Dla osób, które chcą szybko i samodzielnie sprawdzić swoje możliwości, dostępne są testy online. Są to zazwyczaj rysunki, które zawierają ukryte elementy 3D lub kształty widoczne tylko wtedy, gdy oczy prawidłowo współdziałają. Choć test online nie ma wartości diagnostycznej, może być pierwszym sygnałem, że warto odwiedzić specjalistę.

Widzenie stereoskopowe - leczenie

Dobra wiadomość: wiele przypadków zaburzeń stereoskopii da się skutecznie leczyć lub przynajmniej poprawić. Istotny w tym przypadku jest jednak czas. Im wcześniej wykryta wada, tym większa szansa na powodzenie terapii. Podstawą leczenia jest tzw. terapia widzenia, czyli rodzaj rehabilitacji wzroku - ćwiczeń oczu. Jej celem jest pobudzenie pracy ośrodka wzrokowego w mózgu oraz stymulacja centralnej części siatkówki, która odgrywa istotną rolę w procesie widzenia stereoskopowego. Tego typu ćwiczenia są najbardziej skuteczne u dzieci przed ukończeniem 6. roku życia, kiedy układ wzrokowy jest jeszcze na etapie intensywnego rozwoju i wykazuje dużą plastyczność. U starszych dzieci i dorosłych efekty terapii mogą być mniej spektakularne, ale wciąż możliwe.

Ćwiczenia na widzenie stereoskopowe - jak możesz pomóc sobie sam?

Jeśli zastanawiasz się, jak samodzielnie poprawić percepcję przestrzenną, możesz spróbować prostych ćwiczeń, takich jak:

- Ćwiczenie z palcem - wyciągnij rękę przed sobą, skup wzrok na czubku palca, a potem przenieś go na odległy punkt za palcem. Powtarzaj ruchy wzroku kilkanaście razy. Trenujesz w ten sposób akomodację oka i zbieżność oczu.

- Perełki Brock’a - to sznurek z kolorowymi koralikami do ćwiczenia konwergencji. Jest dostępny w gabinetach ortoptycznych, ale łatwy do wykonania w domu.

- Programy komputerowe i aplikacje VR - coraz więcej klinik i gabinetów okulistycznych oferuje treningi widzenia z użyciem aplikacji 3D, które stymulują pracę obu oczu.

Ćwiczenia działają tylko wtedy, gdy są wykonywane systematycznie i pod okiem okulisty, który dostosuje ich poziom do Twojej sytuacji. Samodzielne ćwiczenia mogą być uzupełnieniem terapii, ale nie powinny jej zastępować.

Widzenie stereoskopowe a prawo jazdy

W Polsce widzenie stereoskopowe a prawo jazdy to temat istotny. Choć przepisy nie wymagają bezpośrednio testu stereoskopii, to badania wzroku obejmują sprawdzenie obuocznego widzenia. Widzenie stereoskopowe kierowca zawodowy - dla tej grupy zawodowej to wręcz niezbędna umiejętność. Utrata możliwości oceniania odległości może oznaczać dyskwalifikację do pracy za kierownicą ciężarówki czy autobusu.

Widzenie stereoskopowe a pozwolenie na broń

Widzenie stereoskopowe ma istotne znaczenie przy ubieganiu się o pozwolenie na broń palną. Jednym z podstawowych etapów uzyskiwania pozwolenia jest badanie wzroku. Twój wzrok musi spełniać określone normy, w tym sprawność obuocznego widzenia i zdolność do oceny głębi. Widzenie stereoskopowe wpływa bezpośrednio na precyzję celowania i ocenę odległości. W przypadku korzystania broni ma spore znaczenie dla bezpieczeństwa - zarówno Twojego, jak i osób w otoczeniu.

Widzenie stereoskopowe a praca na wysokości

Widzenie stereoskopowe w przypadku pracy na wysokości jest niezwykle ważne. Dzięki niemu jesteś w stanie ocenić dokładną odległość między powierzchniami, uniknąć zbyt bliskiego podejścia do krawędzi, czy trafić nogą w stopień drabiny. Zgodnie z obowiązującymi przepisami BHP osoby wykonujące pracę na wysokości muszą przejść badania okulistyczne. W przypadku wykrycia problemów z widzeniem stereoskopowym pracownik może otrzymać orzeczenie o przeciwwskazaniach do pracy na wysokości powyżej 3 metrów.

Bibliografia:
https://www.bezokularow.pl/poradnik/widzenie-stereoskopowe-mechanizm-i-badania
https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/135322,badanie-widzenia-obuocznego
https://www.wokul