Ciśnienie w oku jest istotnym parametrem kondycji naszego wzroku. Podobnie jak ciśnienie tętnicze - powinno u zdrowego człowieka mieścić się w określonym przedziale. Jakie jest prawidłowe ciśnienie w oku i jak się go mierzy? Odpowiedzi znajdziesz w naszym artykule.

Ciśnienie wewnątrzgałkowe – od czego zależy?

Ciśnienie wewnątrzgałkowe zależne jest od złożonego procesu zachodzącego w gałce ocznej. Oko człowieka jest wypełnione płynem śródocznym i to za jego sprawą gałka charakteryzuje swoim kształtem i poziomem napięcia. Płyn śródoczny pozwala na prawidłową pracę narządu wzroku. Od stopnia uwodnienia oka zależy działanie ośrodka optycznego i to dzięki niemu rogówka i soczewka wykazują optymalną przejrzystość.

Ciśnienie w oku jest zjawiskiem, na który wpływa cały proces wydzielania płynu wewnątrzgałkowego i odprowadzania go do sieci naczyń żylnych. Jeśli ten proces odbywa się stabilnie – w oku utrzymuje się prawidłowe ciśnienie wewnątrzgałkowe.

Ciśnienie w oku – normy

Prawidłowe ciśnienie w oku mieści się w przedziale 10 – 21 mm Hg. Przy czym warto zauważyć, że wartość ta zmienia się u człowieka w ciągu doby, a najwyższy poziom ciśnienia wewnątrzgałkowego jest notowany w godzinach porannych. Dlatego czasem wymagane jest kilkukrotne przeprowadzenie badania ciśnienia wewnątrzgałkowego w ciągu doby.

Ciśnienie w oku – objawy

Zbyt niskie ciśnienie w oku nosi nazwę hipotonii. Zdarza się to w poważnych przypadkach zachorowań, gdy lekarze stwierdzają zanik gałki ocznej. Objawy zbyt niskiego ciśnienia w oku to utrata ostrości obrazu oraz odczuwanie bólu w oku.

Ciśnienie w oku przekraczające normy, czyli powyżej 21 mm Hg, może objawiać się w postaci bólu głowy i gałek ocznych. Tu także mogą pojawić się problemy z ostrością widzenia, ale dotyczy to bardzo wysokich wartości. Natomiast niewielkie przekroczenie normy ciśnienia wewnątrzgałkowego pozostaje dla pacjenta nieodczuwalne.

Nadciśnienie wewnątrzgałkowe – jakie są przyczyny?

Nadciśnienie wewnątrzgałkowe występuje między innymi u osób dotkniętych jaskrą. Może mieć również związek ze stanem zapalnym oka, chorobą rogówki lub może być wywołane przyjmowanymi lekami. Rzadkim, ale także możliwym powodem nadciśnienia wewnątrzgałkowego, bywa zespół pseudoeksfoliacji – choroba polegająca na tworzeniu się złogów w tkankach oka.

Podwyższone ciśnienie w oku częściej występuje u osób po 40. roku życia. Zauważalny jest również związek pomiędzy nadciśnieniem wewnątrzgałkowym a cieńszą niż przeciętnie rogówką. Warto kontrolować stan ciśnienia w oku zwłaszcza gdy ten problem dotyczy innych członków naszej rodziny. Zauważane są skłonności do zachorowań w rodzinie.

Tonometria – badanie ciśnienia w oku

Tonometria jest zabiegiem diagnostycznym, który umożliwia kontrolowanie ciśnienia w oku. Lekarz kieruje pacjenta na tonometrię, gdy istnieje uzasadnione podejrzenie, że jest on zagrożony jaskrą lub inną chorobą oczu, cukrzycą.

Tonometria jest wykonywana u osób dotkniętych osłabieniem widzenia peryferyjnego. Badanie powinno być przeprowadzone u pacjentów po urazie mechanicznym oka.
Istnieje kilka rodzajów tonometrii. Najczęściej wykonywana jest tonometria impresyjna i aplanacyjna. Są to badania wykonywane w znieczuleniu miejscowym.

Zbyt wysokie ciśnienie w oku – badania dodatkowe

Jeżeli tonometria wykazała nadciśnienie wewnątrzgałkowe – konieczne jest ustalenie przyczyny takiego stanu. Wymaga to szybkiej reakcji, ponieważ przekroczone normy ciśnienia w oku mogą skutkować uszkodzeniem nerwu wzrokowego. Dodatkowe badania przy podejrzeniu nadciśnienia wewnątrzgałkowego to:

- badanie dna oka
- badanie pola widzenia (perymetria)
- badanie grubości rogówki (tachymetria)
- badanie kąta przesączania (gonioskopie)

Tu warto zauważyć, że badanie grubości rogówki ma bardzo istotne znaczenie, ponieważ jej parametry bezpośrednio wpływają na odczyt pomiarów ciśnienia w oku. Jeżeli rogówka pacjenta ma grubość większą niż 600 μm, to daje wynik zawyżony. Gdy rogówka ma mniej niż 500 μm – wynik będzie zaniżony.

Zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe a jaskra

Przekroczone normy ciśnienia wewnątrzgałkowego to najczęstszy problem pojawiający się u pacjentów z jaskrą. Przy tym schorzeniu lekarze obserwują bagnetowate ugięcie naczyń, krwotoczki natarczkowe. Niepokój powinny wzbudzać takie symptomy, jak nieprawidłowości w średnicy tarczy nerwu wzrokowego i przewężenie pierścienia nerwowo-siatkówkowego.

Czynniki obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe

Ciśnienie wewnątrzgałkowe należy niezwłocznie leczyć. Bez specjalistycznej terapii schorzenie będzie się rozwijać, powodując ból głowy, zaburzenia widzenia i ryzyko uszkodzenia nerwu wzrokowego.

Stosuje się w tym celu krople obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe. Dobór leku i dawkowanie jest uzależnione od poziomu nadciśnienia wewnątrzgałkowego i objawów towarzyszących. Leczenie musi odbywać się pod kontrolą lekarską.

Bibliografia:

1. M. Pilas-Pomykalska, J. Czajkowski, Skuteczne obniżanie ciśnienia wewnątrzgałkowego, Przegląd okulistyczny, https://www.przegladokulistyczny.pl/obnianie_cinienia [dostęp: 21.10.2022]
2. M. H. Niżankowska, Okulistyka - podstawy kliniczne, wydawnictwo PZWL, Warszawa 2007.
A. M. Griff, Tonometry: purpose, procedure, and results, https://www.healthline.com/health/tonometry#uses [dostęp: 21.10.2022]