Witrektomia oka to zaawansowany zabieg okulistyczny, który może znacząco poprawić jakość widzenia pacjentów z różnorodnymi schorzeniami siatkówki i ciała szklistego. Choć może brzmieć skomplikowanie, witrektomia jest często jedyną skuteczną metodą leczenia poważnych problemów wzrokowych, takich jak odwarstwienie siatkówki czy krwotoki do ciała szklistego. W niniejszym artykule poradnikowym przybliżymy najważniejsze informacje na temat tego zabiegu – od wskazań medycznych i przebiegu operacji, po rekonwalescencję i możliwe powikłania. Dowiedz się więcej na temat tego, na czym polega zabieg witrektomii. 

Witrektomia: na czym polega? Przebieg zabiegu

Witrektomia oka to chirurgiczny zabieg polegający na usunięciu ciała szklistego – przezroczystej, żelowej substancji wypełniającej wnętrze gałki ocznej. W trakcie zabiegu lekarz wykonuje nacięcia w gałce ocznej, usuwa ciało szkliste z oka i dzięki temu zyskuje dostęp do naczyniówki i siatkówki. Następnie, w zależności od tego, z jakim problemem zmaga się pacjent, lekarz usuwa składniki patogenne lub dokonuje np. laserowania siatkówki. Po wykonaniu niezbędnych czynności, specjalista wypełnia oko płynem fizjologicznym, olejem silikonowym lub specjalnym gazem (który zanika samoistnie po okresie od 2 do 4 tygodni), po czym zakłada szwy. 

Rekonwalescencja po witrektomii

Okres rekonwalescencji po witrektomii jest kluczowy dla pełnego powrotu do zdrowia i uzyskania optymalnych rezultatów zabiegu. Po operacji pacjent może odczuwać pewien dyskomfort, a oko będzie wymagało odpowiedniej opieki i czasu na regenerację. W pierwszych tygodniach po operacji ważne jest:

- unikanie intensywnych aktywności fizycznych, 

- przestrzeganie zaleceń lekarza dotyczących stosowania kropli antybiotykowych i przeciwzapalnych, 

- unikanie sauny i basenu,

- bezwzględne unikanie alkoholu,

- zakładanie na noc opaski na oko zgodnie z zaleceniami lekarza.

Oko może być zaczerwienione i lekko obrzęknięte, a pacjent może doświadczać uczucia piasku pod powiekami czy łagodnego bólu. Pełna rekonwalescencja po witrektomii trwa zwykle kilka miesięcy, zdolność do w pełni prawidłowego widzenia zazwyczaj osiąga się do 6 miesięcy od czasu operacji. 

Do wykonywania codziennych czynności pacjenci powinni wracać stopniowo, muszą unikać dźwigania ciężkich przedmiotów, ćwiczeń na siłowni oraz wszelkich działań zwiększających ciśnienie wewnątrzgałkowe (np. nurkowanie). Ostateczny efekt zależy nie tylko od przebiegu samego zabiegu, lecz również od współistnienia innych schorzeń oczu oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Kiedy wykonuje się witrektomię? 

Zabieg ten znajduje zastosowanie w leczeniu szeregu schorzeń okulistycznych. W niektórych przypadkach witrektomia jest jedyną skuteczna metodą leczenia, która w szybki sposób może zapobiec dalszemu postępowaniu choroby: może uratować nie tylko wzrok, ale też samą gałkę oczną. Wskazania do wykonania tego zabiegu to:

1. Odwarstwienie siatkówki. 

Sytuacja, gdy siatkówka oddziela się od tylnej części oka, co grozi trwałą utratą wzroku.

2. Krwotoki do ciała szklistego.

Krwawienia wewnątrzgałkowe mogą poważnie zaburzać widzenie i często wymagają interwencji chirurgicznej. Specjalista zazwyczaj decyduje się na zabieg, jeśli wylew trwa dłużej niż 6 tygodni. 

3. Zwyrodnienie plamki żółtej.

AMD polega na uszkodzeniu centralnej części siatkówki. W niektórych przypadkach zwyrodnienia plamki żółtej lekarz może zdecydować się na wykonanie witrektomii, choć w wielu przypadkach do zatrzymania dalszego postępu tej choroby stosuje się laser 2RT.  

4. Otwory w plamce żółtej. 

Otwór w plamce żółtej wymaga interwencji chirurgicznej. Może powstać w wyniku urazu lub trakcji szklistkowo - siatkówkowych. 

5. Poważne, mechaniczne urazy gałki ocznej.

Lekarz może wykonać zabieg witrektomii po rozpoznaniu poważnego urazu oka, w tracie którego doszło do uszkodzenia jego ścianek. 

Przeciwwskazania do witrektomii 

Witrektomia jest operacją skomplikowaną, ale bezpieczną - wykonuje ją doświadczony lekarz okulista. Raczej nie ma jednoznacznych przeciwwskazań do jej wykonania. Decyzja o przeprowadzeniu zabiegu zawsze zależy od indywidualnych cech pacjenta oraz specyficznych warunków zdrowotnych. Przykładowo, osoby z ciężkimi schorzeniami układu krążenia, niewyrównaną cukrzycą czy przewlekłymi infekcjami mogą wymagać szczególnej ostrożności przed podjęciem decyzji o operacji. Co więcej, pacjenci przyjmujący leki przeciwzakrzepowe muszą być odpowiednio przygotowani i kontrolowani przez lekarza prowadzącego. Ważne jest również skrupulatne przestrzeganie zaleceń okulisty oraz dokładna ocena stanu zdrowia przed zaplanowaniem zabiegu, aby zminimalizować ryzyko powikłań i zapewnić jak najlepsze wyniki leczenia.

Powikłania po witrektomii

Witrektomia, jak każda interwencja chirurgiczna, niesie ze sobą ryzyko powikłań. 

- Do najczęstszych problemów należą zaćma, która może rozwijać się szybciej u pacjentów po zabiegu.
 
- Podniesione ciśnienie wewnątrzgałkowe jest kolejnym możliwym powikłaniem, mogącym prowadzić do jaskry. 

- Zaburzenia widzenia takie jak zamglenie obrazu czy pojawienie się mętów mogą również wystąpić po operacji.

Regularne wizyty kontrolne u okulisty są niezbędne dla wczesnego wykrycia i leczenia tych komplikacji, co pozwala na zminimalizowanie ich wpływu na ostateczny wynik leczenia oraz jakość życia pacjenta.

Co powinno zaniepokoić po zabiegu?

Po witrektomii, jak po każdym zabiegu, należy obserwować swoje ciało i to, czy nie występują żadne niepożądane objawy. Jeśli po operacji Twoje oko przez dłuższy czas będzie silnie przekrwione, zaczerwienione, obolałe, opuchnięte i swędzące, powinieneś jak najszybciej zgłosić to do swojego specjalisty, ponieważ mogą być to sygnały o nieprawidłowościach po zabiegu. 

Ile kosztuje witrektomia?

Zabieg witrektomii prywatnie kosztuje około 6500 złotych. Może zostać wykonany również w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. 

Bibliografia:

1. B. Romanowska-Dixon, Chirurgia okulistyczna, Wyd. PZWL, 2021
2. https://www.wszo.pl/chirurgia-oka/witrektomia/