Rogówka znajduje się w przedniej części oka, pokrywa tęczówkę, źrenicę i komorę przednią. Pełni kilka istotnych funkcji - a jakich? Tego dowiesz się z naszego artykułu. Sprawdź, jakie zadania ma rogówka w oku. 

Czym jest rogówka?

Rogówka oka to warstwa, która znajduje się w jego przedniej części. Jest wypukła i otacza przednią komorę gałki ocznej. Otacza tęczówkę i źrenicę. Powinna być całkowicie klarowna i przezroczysta. Nie ma naczynek krwionośnych. Rogówka oka u człowieka ma średnicę około 11,5 mm. Jej grubość w centrum wynosi 0,5-0,6 mm, natomiast na obrzeżach zwiększa się do 0,6-0,8 mm. Tuż za rogówką znajduje się ciecz wodnista, a jeszcze głębiej położona jest soczewka.

Budowa rogówki oka

Dokładna budowa rogówki wygląda następująco. To kilka różnych warstw, z których każda pełni swoją określoną funkcję.

- Nabłonek przedni: to zewnętrzna część rogówki, której głównym zadaniem jest pobieranie tlenu z łez i powietrza, a także ochrona głębszych struktur rogówki przed zanieczyszczeniami i drobnymi urazami.

- Blaszka graniczna przednia (błona Bowmana): sztywna warstwa zbudowana z włókien kolagenowych, dzięki której rogówka zachowuje swój kształt. Jej uszkodzenie może prowadzić do powstania blizn utrudniających widzenie.

- Istota właściwa: najgrubsza część rogówki, złożona głównie z wody i kolagenu. To właśnie ona odpowiada za kulisty kształt rogówki i jej zdolność do skupiania światła.

- Warstwa Duy: cienka, niedawno odkryta struktura o grubości około 0,15 mm. Pomimo niewielkich rozmiarów charakteryzuje się dużą odpornością.

- Blaszka graniczna tylna (błona Descemeta): cienka warstwa kolagenu, która stanowi barierę ochronną pomiędzy wewnętrznymi warstwami rogówki a nabłonkiem tylnym.

- Nabłonek tylny: najgłębiej położona warstwa rogówki, zbudowana z komórek układających się w kształt plastra miodu. Odpowiada za odprowadzanie wody z innych warstw rogówki i utrzymywanie jej przejrzystości.

Jakie funkcje pełni rogówka?

Wiesz już, jak wygląda rogówka i z czego się składa. A jakie są jej funkcje? 

Co ciekawe, rogówka jest jednym z pierwszych uczestników procesu widzenia. To ona odpowiada za załamywanie promieni świetlnych tak, by te skupiały się we właściwy sposób na siatkówce. Działa ona jak swego rodzaju szkło powiększające. Jest odpowiedzialna za praktycznie ¾ całej refrakcji światła, jaka ma miejsce w ludzkim oku! 

Rogówka jest również pierwszą, naturalną tarczą ochronną oka. Oko jest wyjątkowo podatne na działanie promieniowania UV, które może je uszkadzać i sprzyjać powstawaniu groźnych schorzeń. Rogówka pełni jednak rolę naturalnego filtra - zatrzymuje część szkodliwego ultrafioletu, ograniczając jego dostęp do siatkówki. Trzeba jednak podkreślić, że jej możliwości ochronne są ograniczone i przez tkanki rogówki przenika jedynie niewielka część promieni UV. Sprawdź, jaki wpływ ma promieniowanie UV na oczy. 

Poza ochroną przed UV, rogówka jest też tarczą ochronną przed czynnikami zewnętrznymi. To ona chroni wewnętrzne struktury oka przed tym, by nie dostały się do nich żadne drobnoustroje, zanieczyszczenia, kurze ani inne substancje. 

Czy rogówka może się uszkodzić?

Rogówka, jak każdy inny element składający się na organizm, może z różnych przyczyn ulec uszkodzeniu. Jeśli się tak stanie, mogą wystąpić następujące objawy: 

- nadwrażliwość na światło,
- nadmierne łzawienie,
- silny ból,
- problemy z ostrością widzenia. 

Rogówka szybko się regeneruje. Zanim jednak to nastąpi, może pojawić się ból, ponieważ jest ona wysoce unerwiona zakończeniami bólowymi. Uszkodzenia mogą nastąpić poprzez:

- zadrapania,
- nadmierne tarcie oczu,
- urazy mechaniczne takie jak dostanie się do oka ciała obcego, uderzenie,
- choroby rogówki.

Choroby rogówki

Uszkodzenia mogą wystąpić właśnie przez wspomniane choroby rogówki. Należy na nie uważać, ponieważ w skrajnych przypadkach mogą spowodować nawet utratę wzroku. Pośród najpopularniejszych chorób rogówki wymienia się: 

- Stożek rogówki. 

To jedno z najczęściej występujących schorzeń rogówki. Objawia się nienaturalnym, widocznym uwypukleniem jej powierzchni. Zaburzenie to znacząco pogarsza jakość widzenia, co utrudnia codzienne czynności, takie jak czytanie, korzystanie z komputera czy prowadzenie samochodu. Może być powodowane przez uszkodzenia mechaniczne, np. nadmierne tarcie oczu, ale również przez choroby genetyczne. Stożek rogówki można leczyć specjalnymi soczewkami twardymi, ale czasami może być konieczna interwencja chirurgiczna. 

- Zwyrodnienie rogówki.

Zmiany zwyrodnieniowe rogówki pojawiają się w sytuacji, gdy traci ona swoją naturalną przejrzystość lub dochodzi do zniekształcenia jej budowy. Takie nieprawidłowości mogą znacząco ograniczać ostrość widzenia. Najczęściej są związane z procesem starzenia się organizmu, chorobami ogólnymi albo schorzeniami oczu. Ponieważ tego typu problemy wymagają specjalistycznej diagnostyki i leczenia, przy nagłym pogorszeniu wzroku warto jak najszybciej udać się do okulisty.

- Wirusowe zapalenie rogówki. 

To schorzenie o podłożu zakaźnym, które w przypadku braku leczenia może prowadzić do poważnych powikłań. Ma tendencję do częstych nawrotów. Do typowych objawów wirusowego zapalenia rogówki należą ból oka, jego zaczerwienienie oraz nadwrażliwość na światło.

Jeśli zauważysz u siebie jakiekolwiek oznaki chorób rogówki, nie wahaj się i udaj się do okulisty. Sprawdź, jak wygląda wizyta u okulisty. Specjalista ten sprawdzi, czy występuje u Ciebie jakieś zagrożenie zdrowia oczu, a jeśli tak - podejmie odpowiednie kroki. 

Bibliografia:

https://www.bezokularow.pl/poradnik/rogowka-oka-gdzie-sie-znajduje-i-jaka-pelni-funkcje
https://www.wokularach.pl/blog/rogowka-oka